آی یو دی (IUD): روشی مطمئن برای جلوگیری از بارداری
یکی از موثرترین و مطمئن‌ترین روش‌های جلوگیری از بارداری ناخواسته در زوج‌هایی که آمادگی فرزندآوری ندارند و به دنبال یک روش کم‌دردسر هستند استفاده از دستگاه داخل رحمی یا IUD است. این روش همانند سایر ابزارهای پیشگیری مزایا و معایب خاص خود را دارد. افزایش آگاهی در مورد عملکرد و نکات مهم درباره استفاده از این دستگاه کمک می‌کند که تصمیمی آگاهانه برای انتخاب روش جلوگیری بگیرید. برای آشنایی با این وسیله و اینکه چطور تشخیص دهیم که آی یو دی سر جای خود قرار دارد در این مطلب از مداریو همراه شوید.
IUD چیست؟
آی یو دی یا Intrauterine Device ابزاری کوچک و انعطاف‌پذیر از جنس پلاستیک یا مس است که برای پیشگیری از بارداری در داخل رحم قرار داده می‌شود. مدت زمان استفاده از این دستگاه و زمان تعویض آن بسته به شرکت تولید کننده بین 3 تا 10 سال متغیر است.
جلوگیری از بارداری با IUD در بیشتر مواقع بیش از 90 درصد شانس موفقیت دارد اما بر خلاف سایر روش‌های جلوگیری مانند کاندوم محافظتی در برابر بیماری‌های مقاربتی ایجاد نمی‌کند و بهتر است برای محافظت از خود و شریک جنسی‌تان از کاندوم هم استفاده کنید. چنانچه زوجین قصد بارداری هم داشته باشند پزشک می‌تواند دستگاه را به راحتی خارج کند.
لازم به توضیح است که شانس موفقیت آی یو دی در جلوگیری از حاملگی ناخواسته به قرارگرفتن صحیح آن در بدن بستگی دارد. به همین دلیل است که پزشک پس از جای‌گذاری دستگاه از شما خواهد خواست که برای معاینه بعدی به مطب مراجعه کنید.
انواع آی یو دی چه تفاوتی با هم دارند؟
آی یو دی در دو نوع هورمونی و مسی وجود دارد. هر دو این دستگاه‌ها داخل فریم پلاستیکی بوده و وقتی داخل رحم قرار می‌گیرند باز شده و به شکل حرف T در می‌آیند. در انتهای این دستگاه یک نخی آویزان است که برای خارج کردن از بدن لازم می‌شود. انواع مختلف دستگاه داخل رحمی عبارتند از:
مسی: در این نوع سیم نازکی از جنس مس در قسمت بازوی دستگاه پیچیده شده و با آزاد کردن یون مس، مانع لقاح تخمک و اسپرم می‌شود.
هورمونی: در این نوع آی یو دی با آزاد شدن تدریجی هورمون پروژسترون در رحم از فرآیند تخمک‌گذاری جلوگیری می‌شود. همچنین پروژسترون با افزایش ضخامت مخاط رحم از ورود اسپرم به رحم جلوگیری می‌کند.
نحوه قرار دادن دستگاه IUD
جای‌گذاری و خروج دستگاه آی یو دی باید توسط ماما یا متخصص زنان انجام شود. پزشک پس از بررسی سوابق پزشکی، تعداد دفعات بارداری و بیماری‌ها مانند ابتلا به عفونت‌ها و مشکلات رحم و انجام معاینات بالینی نوع مناسب دستگاه را انتخاب کرده و اقدام به جای‌گذاری آن می‌کند.
چنانچه در طول انجام معاینات و آزمایش‌ها پزشک متوجه عفونت و بیماری‌های مقاربتی شود لازم است که ابتدا درمان‌های لازم انجام شود و بعد اقدام به جای‌گذاری IUD کرد.
نصب این دستگاه معمولاً در مدت زمان کوتاهی انجام می‌شود و برای قراردادن آن پزشک با استفاده از ابزاری مخصوص دهانه واژن را باز می‌کند و سپس داخل رحم قرار داده می‌شود. چنانچه جای‌گذاری آن دردناک باشد این کار تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود.
اما چطور تشخیص دهیم که آی یو دی سر جای خود قرار گرفته است؟ پس از قرار دادن آن در داخل رحم برای اطمینان از موقعیت صحیح دستگاه پزشک ممکن است از شما بخواهد که پس از یک تا دو ماه بعد به مطب مراجعه کنید. پزشک به شما آموزش خواهد داد که چگونه با بررسی نخ آویزان شده از دستگاه مطمئن شوید که در جای درستی قرار گرفته است.
نحوه خارج کردن آی یو دی
زمانی که زوجین تصمیم به بارداری داشته باشند، مدت زمان استفاده از دستگاه به اتمام رسیده باشد یا مشکلاتی مثل درد و خونریزی پیش بیاید پزشک اقدام به خارج کردن دستگاه می‌کند.
برای خارج کردن آی یو دی پزشک نخست نخی که انتهای دستگاه متصل است را می‌کشد، دستگاه جمع شده و با استفاده از ابزار مخصوص از رحم خارج می‌کند. چنانچه خانمی در حین خارج شدن دستگاه از بدن دچار درد و ناراحتی شود از بی‌حسی موضعی برای کنترل درد استفاده می‌شود.
IUD برای چه کسانی مناسب نیست؟
اگرچه استفاده از IUD از موثرترین روش‌های جلوگیری از بارداری است اما برای همه خانم‌ها مناسب نیست. چنانچه هر یک از شرایط زیر را داشته باشید بهتر است از روش‌های دیگری را برای پیشگیری از بارداری انتخاب کنید.
- باردار بودن یا تصمیم به بارداری
- ابتلا به بیماری‌های مقاربتی
- سرطان دهانه رحم
- خونریزی واژینال بدون علت مشخص
- داشتن شرکای جنسی متعدد
- عفونت‌های زنان و عفونت‌های مقاربتی درمان نشده
- سابقه بیماری التهابی لگن
- سابقه بارداری خارج از رحم
استفاده از IUD چه معایبی دارد؟
استفاده از این روش اگر چه در جلوگیری از بارداری موفقیت‌آمیز است اما ممکن است در برخی همراه با عوارض جانبی باشد. از جمله معایب و عوارض استفاده از آی یو دی عبارتند از:
- درد و گرفتگی در شکم و لگن
- خروج خودبخودی
- خونریزی
- عفونت
- عدم توانایی در پیشگیری از بیماری‌های مقاربتی
کلام آخر اینکه آی یو دی یکی از مطمئن‌ترین روش‌های پیشگیری از بارداری است که می‌تواند برای چندین سال و بدون نیاز به تعویض مجدد مانع حاملگی شود. تمامی خانم‌ها نمی‌توانند از این روش استفاده کنند و انتخاب این روش ضدبارداری باید با مشورت پزشک باشد.
