آمپول اوزمپیک برای لاغری: مزایا، عوارض و هرآنچه باید بدانید
این روزها صحبت‌های زیادی در مورد قلم‌های لاغری به عنوان راحت ترین راه برای کم کردن وزن بدون گرسنگی کشیدن یا باشگاه رفتن یا حتی معجزه‌ای برای لاغری به گوش می‌رسد. در این میان یکی از معروف‌ترین آمپول‌های لاغری که توسط اینفلوئنسرهای رسانه‌های اجتماعی به عنوان راهکاری آسان و بی دردسر برای کاهش وزن تبلیغ می‌شود قلم لاغری اوزمپیک (Ozempic) است. این آمپول که در ابتدا برای مدیریت قند خون در افراد دیابتی استفاده می‌شد، با مکانیسم عمل خاصی که دارد می تواند به کاهش وزن هم کمک کند. اما آیا اوزمپیک برای همه افراد با اضافه‌وزن مناسب است؟ در این مطلب از مداریو تصمیم داریم به بررسی علمی این قلم جادویی لاغری و کاربردهای آن بپردازیم و اطلاعات دقیقی از مزایا و معایب آن در اختیارتان قرار دهیم.
آمپول اوزمپیک (Ozempic) چیست؟
قلم لاغری اوزمپیک نوعی داروی تزریقی است که به صورت هفتگی برای کمک به کنترل سطح قند خون در مبتلایان دیابت نوع 2 استفاده می‌شود. این دارو که معمولاً با نام سماگلوتید (Semaglutide) نیز شناخته می‌شود، در سال 2017 توسط سازمان غذا و داروی امریکا (FDA) به عنوان داروی دیابت تایید شد اما هنوز برای درمان چاقی مورد تایید نیست.
جالب است بدانید در سال 2021 دارویی با نام Wegovy برای درمان چاقی مورد تایید FDA قرار گرفته است که از نظر ترکیب دارو مشابه با سماگلوتید است و تفاوت آن در مقدار دُز ماده موثره است. همین مساله باعث شده که داروی نامبرده به یکی از موثرترین داروهای درمان کننده چاقی تبدیل شود. در مورد آمپول اوزمپیک برای لاغری هم از آنجاییکه دارویی مشابه با Wegovy تایید شده برای درمان چاقی است، به طور گسترده‌ای در سراسر دنیا برای کاهش وزن به کار می‌رود.
سماگلوتید چگونه عمل می‌کند؟
نحوه عملکرد اوزمپیک بر اساس تقلید از هورمون طبیعی GLP-1 در بدن است. این هورمون نقش مهمی در تنظیم قند خون و اشتها دارد و از روش‌های زیر به کنترل قند خون و مدیریت وزن بدن در افراد چاق کمک می‌کند:
- تحریک تولید انسولین
- کاهش تولید قند توسط کبد
- کند کردن سرعت هضم غذا
- کنترل اشتها
Ozempic چگونه به کاهش وزن کمک می‌کند؟
قلم لاغری اوزمپیک دارویی است که در دسته «آگونیست‌های گیرنده GLP-1» قرار دارد و عملکرد هورمون پپتید شبه گلوکاگون (GLP-1) را تقلید می‌کند. هورمونی که از دستگاه گوارش ترشح شده و به کاهش قند خون و ایجاد حس سیری کمک می‌کند.
این قلم دارویی معمولاً به صورت هفتگی در ران، شکم یا بازو تزریق می‌شود و برای مدیریت دیابت و چاقی کاربرد دارد و با کند کردن عمل هضم باعث می‌شود که اشتها به طور طبیعی کاهش و برای مدت زمان بیشتری احساس سیری داشته باشید.
به گفته دکتر بوتچ از پژوهشگران کلینیک Cleveland اوزمپیک دارویی فقط برای سرکوب کردن اشتها نیست. این قلم لاغری، مانند سایر داروهای مورد استفاده در درمان چاقی، نه تنها نحوه واکنش بدن به کاهش وزن را تغییر می‌دهد، بلکه احتمالاً اثراتی فراتر از مزایای کاهش وزن دارد.
به گفته این پژوهشگر چاقی یک مشکل رفتاری نیست که صرفاً با کمتر خوردن یا ورزش بیشتر مدیریت شود. چاقی یک بیماری پیچیده متابولیک است که ناشی از اختلال در مسیرهای طبیعی تنظیم کننده چربی و وزن بدن است. مصرف داروهایی مثل آمپول اوزمپیک برای لاغری، ممکن است با تاثیر بر این مسیرها واکنش بدن به مصرف غذا و در نتیجه وزن بدن را تغییر دهد.
مزایای استفاده از اوزمپیک برای لاغری
طبق بررسی‌های انجام شده تزریق آمپول اوزمپیک برای لاغری و مدیریت وزن بسیار موثر بوده و در طی یک یا دو هفته اول از شروع تزریق نتایج قابل مشاهده‌ای در کاهش وزن دارد. بر اساس نتایج مطالعات انجام شده استفاده از دُز بالاتر این دارو (2.4 میلی‌گرم) در کاهش وزن افراد مبتلا به چاقی بسیار موثر است.
در مطالعه‌ای، استفاده از سماگلوتید در افرادیکه هزمان تغییراتی در سبک زندگی‌شان داشتند به طور متوسط باعث کاهش 15 درصد از وزن بدن در 68 هفته شده که معادل تقریباً 14 کیلو بود. در مقایسه، کسانی که از دارو استفاده نکردند، به طور متوسط تنها 3 کیلوگرم وزن کم کردند. اما کاهش وزن تنها مزیت این دارو نیست. استفاده از این دارو در کنار برنامه غذایی سالم و ورزش منظم فواید دیگری برای سلامت بدن دارد. از دیگر مزایای آمپول اوزمپیک عبارتند از:
- بهبود سطح قند خون
- کاهش سطح HBA1C
- بهبود سطح کلسترول خون
- بهبود فشار خون
- کاهش ریسک بیماری‌های قلبی عروقی و خطر سکته
- بهبود سلامت قلب و عروق در مبتلایان به دیابت نوع 2
چه کسانی نباید از اوزمپیک استفاده کنند؟
استفاده از این آمپول برای همه افراد مناسب نیست و لازم است قبل از هر اقدامی با پزشک مشورت کنید. چنانچه هر یک از شرایط زیر را دارید بهتر است از تزریق آمپول اوزمیپک برای لاغری صرف نظر کنید:
- پانکراتیت (التهاب پانکراس) یا مشکلات مربوط به پانکراس
- مشکلات کلیوی
- دیابت نوع 1
- رتینوپاتی دیابتی
- زنان در دوره بارداری و شیردهی
- افراد زیر 18 سال
- سابقه شخصی یا خانوادگی سرطان تیروئید مدولاری (MTC) یا سایر مشکلات تیروئید
- سابقه شخصی یا خانوادگی نئوپلازی چندگانه غدد درون‌ریز (MEN) یا مشکلات دیگر مرتبط با غدد درون‌ریز.
با توجه به موارد نامبرده اگر قصد استفاده از آمپول اوزمپیک برای لاغری دارید حتماً با پزشک مشورت کنید. شاید این روش مناسب شرایط شما نبوده و پزشک گزینه‌های درمانی مناسب تری به شما پیشنهاد کند.
عوارض آمپول اوزمپیک
از آنجاییکه این قلم دارویی سرعت هضم غذا را کند می‌کند ممکن است منجر به بروز عوارض و مشکلات گوارشی شود. از مهم‌ترین عوارض ozempic عبارتند از:
- حالت تهوع یا استفراغ
- اسهال
- یبوست
- نفخ
- تجمع گاز
- سوزش سر دل
عوارض آمپول اوزمپیک معمولاً خفیف هستند و بعد از چند روز تا چند هفته خودبخود بهبود می‌یابند. برای مدیریت علائم لازم است در روزهای اول تزریق مصرف چربی و غذاهای فیبردار برای روده را کاهش دهید و وعده‌های غذایی را در حجم کمتر و در دفعات بیشتر میل کنید.
استفاده از این آمپول همچنین ممکن است خطرات دیگری داشته باشد. برخی از عوارض اوزمپیک که جدی‌تر هستند عبارتند از:
- پانکراتیت یا التهاب پانکراس
- افت قند خون
- تغییرات در بینایی مانند تاری دید یا رتینوپاتی دیابتی
- حساسیت یا واکنش‌های آلرژیک مانند سوزش زبان و گلو
- خستگی یا سرگیجه
- سنگ کیسه صفرا
- مشکلات کلیوی
- تومورهای تیروئید
توجه داشته باشید اگر چه برخی عوارض اوزمپیک نادر هستند، برای پیشگیری از عوارض جدی‌تر قبل از استفاده از این دارو سوابق پزشکی خود را در اختیار پزشک قرار دهید.
آیا اوزمپیک می تواند بر سلامت چشم و بینایی تأثیر بگذارد؟
سماگلوتاید که ماده‌ی موثره اوزمپیک است پس از تایید سازمان غذا و دارو توجه زیادی را به خود جلب کرده است. این دارو به طور قابل توجهی به کنترل قند خون و مدیریت وزن کمک می‌کند. اما اخیراً برخی از خطراتی که به این دارو نسبت داده می‌شود از جمله تاثیر آن بر بینایی، تاری دید، تشدید شدن رتینوپاتی دیابتی، عوارض ماکولا و حتی از دست دادن ناگهانی بینایی خبرساز شده است. اما آیا این عوارض صحت دارد؟
سماگلوتید با تقلید از هورمون GLP-1 که باعث می‌شود هنگام غذا خوردن احساس سیری کنیم، به کاهش وزن و کنترل قند خون افراد کمک می‌کند. این هورمون همچنین بدن را وادار می‌کند تا انسولین بیشتری بسازد که قند خون را کاهش دهد. تغییرات در سطح قند خون، می‌تواند بر شکل عدسی چشم تأثیر بگذارد که همین مساله منجر به تاری دید می‌شود.
این تغییر در بینایی از عوارض جانبی اوزمپیک است. از آنجاییکه عدسی چشم با افزایش سن انعطاف‌پذیری کمتری دارد، بنابراین افرادی که پا به سن گذاشته‌اند و به تازگی شروع به مصرف این دارو می‌کنند ممکن است متوجه تغییراتی در بینایی خود شوند.
خوشبختانه این عارضه معمولاً پس از چند ماه استفاده از این دارو از بین می‌رود. در خصوص این سوال که آیا تزریق اوزمپیک می‌تواند باعث نابینایی شود یا خیر، طبق گزارش آﮐﺎدﻣﯽ چشم ﭘﺰﺷﮑﯽ آﻣﺮﯾﮑﺎ ممکن است ارتباطی بین استفاده از سماگلوتید و افزایش خطر ابتلا به یک بیماری چشمی به نام نوروپاتی ایسکمیک قدامی غیر شریانی (NAION) وجود داشته باشد. با این حال اطلاعات به اندازه‌ای نیست که بتوان به طور قطعی این فرضیه را تایید کرد و مصرف دارو در بیماران متوقف شود. برای اطمینان بیشتر علاقه‌مندان به این روش لاغری باید حتماً با مشورت پزشک اقدام به تزریق این دارو کنند. برای بیماران با سابقه NAION یا بیمارانی که در طول درمان این مشکل را تجربه کرده‌اند، توصیه می‌شود که مصرف دارو با نظر پزشک متوقف شود.
آیا سماگلوتیدها رتینوپاتی دیابتی را بدتر می‌کند؟
گاهی اوقات عدم کنترل سطح قند خون در افراد دیابتی موجب آسیب به عروق خونی ظریف در شبکیه چشم می‌شود. این مساله باعث بیماری چشم دیابتی می‌شود که یکی از دلایل اصلی از دست دادن بینایی در این بیماران است.
ممکن است کمی عجیب به نظر برسد که دارویی که برای کمک به کنترل دیابت ساخته شده است، می‌تواند بینایی را بدتر کند. با این حال، این دارو برای اکثریت مردم مشکلی ایجاد نخواهد کرد و علائم قابل کنترل هستند. انجام معاینات منظم چشم به پیشگیری از عوارض کمک می‌کند.
راهنمای استفاده از قلم لاغری اوزمپیک
تزریق اوزمپیک و انتخاب دُز مناسب باید با تایید پزشک انجام شود. تزریق این دارو آسان است و می‌توانید خودتان در خانه انجام دهید. این دارو باید هفته ای یکبار به صورت زیر جلدی در نواحی زیر پوست شکم، ران‌ها یا بازو تزریق شود. برای اینکه پوستتان تحریک نشود سعی کنید هر هفته محل تزریق را تغییر دهید.
قبل از استفاده از این قلم تاریخ انقضای دارو را چک کنید، آن را از یخچال خارج کنید تا دمای آن به دمای اتاق برسد و مطمئن شوید که شفاف است. در صورتیکه رنگ دارو کدر بود از مصرف آن خودداری کنید. محل تزریق را با الکل ضدعفونی کرده و اجازه دهید خشک شود تا از ورود میکروب‌ها جلوگیری شود. دُز تجویز شده را روی قلم مشخص کنید، سر سوزن را روی پوست قرار داده و به آرامی فشار دهید. پس از انجام تزریق سوزن را دور بیاندازید و از استفاده مجدد آن خودداری کنید. سر پوش قلم را بگذارید و مجدداً در یخچال نگهداری کنید.
نکات مهم برای استفاده از آمپول اوزمپیک برای لاغری
همانطور که گفته شد سماگلوتاید که برای درمان دیابت نوع 2 تایید شده است در دُزهای بالاتر به عنوان راه حلی موثر برای درمان چاقی در نظر گرفته می‌شود. چنانچه قصد دارید از این دارو برای کم کردن وزن استفاده کنید رعایت نکات زیر ضروری است:
تایید پزشک. گاهی اوقات مصرف یک دارو ممکن است با توجه به سوابق پزشکی و خانوادگی شما مناسب نباشد. بنابراین لازم است قبل از هر اقدامی با پزشک مشورت کنید. همچنین دستورالعمل تزریق دارو را از پزشک خود درخواست کنید و از ترکیب اوزمپیک با انسولین جداً خودداری کنید.
سوابق بیماری. اگر به بیماری خاصی مانند مشکلات کلیوی، تیروئید و... مبتلا هستید پزشک را مطلع کنید.
بررسی تداخلات دارویی. مصرف همزمان داروها ممکن است باعث تداخلات دارویی به شکل کاهش اثربخشی یا تشدید عوارض بشود. بنابراین اطلاعاتی از کلیه داروهای مصرفی خود را در اختیار پزشک قرار دهید.
بارداری و شیردهی. چنانچه در دوران بارداری یا شیردهی به سر می‌برید لازم است که پزشک را مطلع کنید.
آهسته غذا خوردن. به هنگام استفاده از این دارو برای اثربخشی بهتر و به حداقل رساندن عوارض گوارشی حجم وعده‌های غذایی را کاهش داده، از مصرف غذاهای چرب و سرخ شده در روغن خودداری کنید و از دراز کشیدن بلافاصله بعد از غذا نیز اجتناب کنید.
لازم به یاد آوری است که آمپول اوزمپیک برای درمان دیابت نوع یک به کار نمی‌رود و نباید همزمان با سایر داروهای کنترل کننده قند خون مصرف شود. هنگام شروع استفاده از این دارو لازم است که قند خون را در طول روز بررسی کنید تا از احتمال بروز افت شدید قند خون پیشگیری شود.
کلام آخر اینکه اوزمپیک یکی از درمان‌های موثر برای افراد با مشکلات چاقی و دیابت نوع 2 است و مانند سایر روش‌های درمان چاقی باید قبل از تصمیم گیری برای مصرف این دارو با پزشک مشورت کنید. این داروی دیابت می‌تواند به درمان چاقی کمک کند، اما برای افرادی که تنها قصد دارند چند کیلو وزن کم کنند، توصیه نمی‌شود.
توجه!
مخاطب گرامى اين مطلب صرفاً جنبه آموزشى دارد و جايگزينى براى تشخيص و درمان پزشكتان نيست. هرگز عمل به توصيه پزشكتان را به تاخير نيندازيد و تغييرى در برنامه درمانی‌تان ايجاد نكنيد.
