علائم هشداردهنده و روش‌های درمانی سرطان ریه

سرطان ریه، به عنوان یکی از شایع‌ترین انواع سرطان‌ها در زنان و مردان شناخته شده است. این بیماری می‌تواند با درگیر کردن ریه‌ها توانایی تنفس در فرد مبتلا را مختل کرده و در صورت بدخیم بودن و عدم تشخیص و درمان به موقع، به سایر نقاط بدن گسترش پیدا کند. مصرف سیگار و دخانیات، قرار گرفتن در معرض دود سیگار، مواجهه با آلاینده‌ها و مواد شیمیایی خطرناک از جمله مهم‌ترین عوامل موثر در ابتلا به این بیماری هستند. اما آیا می‌دانستید سرطان ریه می‌تواند بدون هیچ علامتی پیشروی کند و در مراحل پیشرفته تشخیص داده شود؟ در این مطلب از مداریو به شما کمک می کنیم علائم اولیه بیماری را بشناسید و با شناسایی عوامل خطر سرطان ریه گامی موثر در حفظ سلامت خود و عزیزانتان بردارید.

سرطان ریه چیست؟

سرطان ریه یکی از انواع بیماری‌های ریوی است که با رشد غیرطبیعی سلول‌ها در بافت ریه شروع می‌شود. رشد کنترل نشده این سلول‌ها بتدریج باعث تشکیل توده‌ای به نام تومور شده که با تکثیر مداوم، ریه سالم مجاور را هم درگیر کرده و فرد مبتلا را به مشکلات تنفسی مانند دشواری در تنفس دچار می‌کند.
این بیماری هم در مردان و هم زنان شایع است اما طبق آمار مردان بیشتر به این بیماری مبتلا می‌شوند. اگر چه علائم سرطان ریه در زنان و مردان مشابه است اما پاسخ به درمان در زنان بیشتر است و طول عمر بالاتری هم دارند.
تشخیص به موقع تاثیر زیادی در بهبود کیفیت زندگی بیمار و اطرافیان داشته و احتمال درمان موفقیت آمیز هم افزایش می‌یابد. اگر از خود می‌پرسید که سرطان ریه تا چه حد قابل درمان است، در ادامه مطلب پاسخ این سوال را خواهید یافت.

علائم سرطان ریه

علائم سرطان ریه در مراحل اولیه ممکن است بسیار خفیف بوده یا قابل تشخیص نباشد. همین موضوع باعث می شود که بیمار دیرتر به پزشک مراجعه کرده یا به شکل اتفاقی در عکس رادیوگرافی از قفسه سینه تشخیص داده شود.
کاهش وزن بدون دلیل، خستگی مفرط، سرفه‌های مداوم و کاهش اشتها از علائم غیراختصاصی بیماری است که گاهی با بیماری‌های عفونی ریه اشتباه گرفته می‌شود. در صورت عدم تشخیص به موقع، بیماری پیشرفت کرده و شدت عوارض بیشتر می‌شود.
با پیشرفت بیماری و درگیری بافت‌های مجاور علائم سرطان ریه به شکل اختصاصی شروع به ظاهر شدن می‌کنند که عبارتند از:

• درد قفسه سینه
• مشکلات در بلع
• تنگی نفس شدید
• سرفه مداوم و همراه با خلط خونی
• خس خس سینه
• تغییر در صدا (خشن شدن صدا)
• عفونت‌های مکرر تنفسی

اگر درمان صورت نگیرد علائم سرطان ریه بتدریج شدت می‌یابند و سلول‌های سرطانی از ریه‌ها به سایر قسمت‌های بدن گسترش می‌یابند که به آن متاستاز می‌گویند و علائم دیگری مانند درد استخوان و تورم غدد لنفاوی بروز می‌کنند.

علائم سرطان ریه بدخیم

همانطور که گفته شد اگر تشخیص سرطان ریه به موقع صورت نگیرد بیماری با سرعت زیادی پیشرفت کرده و علائم مرتبط با متاستاز که ناشی از گسترش بیماری به بافت‌ها و اندام‌های مجاور است ظاهر می شود.
علائم سرطان ریه بدخیم بسته به محل تومور، اندازه و میزان گسترش آن در بدن متفاوت است. برخی از این علائم عبارتند از:

• تنگی نفس شدید
• دردهای شدید در قفسه سینه
• سرفه های مداوم
• خستگی مفرط
• درد استخوان بویژه در کمر و دنده‌ها
• تورم در صورت و گردن
• مشکل در بلع به دلیل فشار تومور بر مری

متاسفانه تشخیص سرطان ریه بدخیم در مراحل اولیه بیماری کمی دشوار است. علائم ممکن است در ابتدا خفیف باشد یا با بیماری‌های عفونی ریه مانند برونشیت و ذات‌الریه اشتباه گرفته شود.

آیا علائم سرطان ریه در زنان و مردان متفاوت است؟

به طور کلی علائم سرطان ریه در زنان و مردان مشابه است و شدت علائم بستگی به استیج یا مرحله بیماری، محل درگیر شده و تکثیر سلول‌های سرطانی دارد. با این حال بر اساس نتایج مطالعاتی که انجام شده مردان در طول زندگی‌شان بیشتر در معرض این بیماری بوده و در صورت ابتلا مرگ و میر بیشتری در مقایسه با زنان دارند. همچنین پاسخ به درمان نیز در دو جنس متفاوت بوده که علت آن می‌تواند ناشی از تفاوت در هورمون‌های جنسی، تفاوت‌های بیولوژیک، نوع رژیم غذایی و قرار گرفتن در معرض عوامل محیطی باشد.

عوامل خطر ابتلا به سرطان ریه

همانطور که در ابتدای مطلب گفته شد سرطان ریه با رشد غیرطبیعی سلول‌های سرطانی در بافت ریه آغاز می‌شود. از مهم‌ترین فاکتورهای خطر و دلایل این رشد غیرطبیعی و تغییرات سلولی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

سیگار کشیدن و مواجهه با دود سیگار

یکی از مهم‌ترین دلایل سرطان ریه استعمال سیگار و دخانیات است. بر اساس نتایج مطالعات انجام شده تعداد نخ سیگار مصرفی در روز و تعداد سال‌هایی که فرد سیگار کشیده ارتباط مستقیمی با ابتلا به بیماری دارد. همین مساله در مورد سایر فرآورده‌های تنباکو مانند قلیان نیز صدق می‌کند. ترکیبات شیمیایی و سرطانزای موجود در دود سیگار و قلیان به سلول‌ها آسیب می‌رساند و خطر ابتلا به بیماری را بالا می‌برد. متاسفانه افرادی که خود سیگاری نیستند اما به طور مداوم در معرض دود سیگار دیگران قرار دارند در معرض خطر بیماری نیز قرار دارند.

سابقه خانوادگی بیماری

داشتن سابقه خانوادگی بیماری در بستگان نزدیک از دلایل سرطان ریه است. بنابراین اگرچه بیشتر موارد ابتلا به این نوع سرطان با مصرف سیگار در ارتباط است اما برخی افراد غیرسیگاری هم به صورت ارثی مستعد ابتلا به این بیماری هستند. در صورت داشتن سابقه خانوادگی بیماری و مشاهده علائمی چون سرفه، کاهش وزن غیرقابل توضیح و بدون دلیل مشخص، مشاهده خون در خلط و ابتلا به عفونت‌های تنفسی حتماً به پزشک مراجعه کنید. تشخیص به موقع بیماری شانس موفقیت‌آمیز بود درمان را بالا می‌برد.

آلودگی هوا

تنفس در هوای آلوده و استنشاق آلاینده‌ها و گازهای سمی موجود در هوا بویژه در شهرهای صنعتی از دیگر علل سرطان ریه هستند. این ترکیبات سمی باعث افزایش التهاب در بدن و تشکیل رادیکال‌های آزاد در بدن می‌شوند که از عوامل موثر در ایجاد سرطان‌هاست. اثرات رادیکال‌های آزاد را تا حدی می‌توان با تغذیه سالم در روزهای آلوده هوا کنترل کرد و از رشد سلول‌های سرطانی در بدن جلوگیری کرد.

استنشاق ترکیبات شیمیایی و سمی

افرادی که در صنایع شیمیایی، معادن‌ یا کارخانه‌ها کار می‌کنند و در معرض استنشاق ترکیبات شیمیایی و سمی هستند، تجمع این ترکیبات در بدن به مرور باعث بروز بدخیمی‌ها می‌شود. تماس با آزبست، بنزن، فرم‌آلدئید و دیگر ترکیبات سرطان‌زا به مرور زمان به بافت‌ ریه آسیب رسانده و منجر به تغییرات سلولی و نهایتاً دلیل سرطان ریه است. برای به حداقل رساندن این خطرات باید اصول ایمنی در محیط کار را رعایت کرده و از تجهیزات مناسب استفاده کنید.

انواع سرطان ریه

انواع سرطان ریه بر اساس نوع سلول‌های درگیر به دو نوع اصلی سرطان ریه سلول کوچک (SCLC) و سرطان ریه سلول غیر کوچک (NSCLC)طبقه بندی می‌شود.
سرطان ریه سلول کوچک: این نوع سرطان ریه 10-15% از کل موارد بیماری را شامل می‌شود و به شکل تومورهای کوچک در ریه‌ها شروع می‌شود و معمولاً رشد سریع‌تری دارند.
سرطان سلول غیرکوچک: شایع‌ترین نوع سرطان ریه است و حدود 85% از موارد ابتلا را شامل می‌شود. این نوع بدخیمی خود به سه دسته آدنوکارسینوما، سرطان سلول سنگفرشی و کارسینوم سلول بزرگ تقسیم می‌شود. این نوع سرطان آهسته‌تر رشد می‌کند و در مقایسه با نوع دیگر، احتمال گسترش و متاستاز کمتری دارد.

روش های تشخیص سرطان ریه

تشیخص سرطان ریه معمولاً از طریق انجام معاینات بالینی و آزمایشات تصویربرداری انجام می‌شود. پزشک پس از گرفتن شرح حال بیمار و پرسیدن سوالاتی در مورد عوامل خطر بیماری مانند سابقه سیگار کشیدن و بررسی علائم تنفسی و مشکوک شدن به بیماری درخواست آزمایشات تکمیلی می‌دهد. خلاصه‌ای از روش‌های تشخیص سرطان ریه عبارتند از:
تست‌های تصویربرداری: رادیوگرافی قفسه سینه، سی تی اسکن، MRI برای تشخیص توده احتمالی در ریه و میزان گسترش بیماری کاربرد دارد.
بیوپسی یا نمونه برداری: چنانچه وجود تومور در آزمایشات تصویری تایید شود برای مشخص کردن استیج بیماری نمونه بافتی از تومور گرفته می‌شود.
آزمایشات خون: اندازه‌گیری نشانگرهای توموری از طریق آزمایش خون برای پیگیری وضعیت بیماران مبتلا به سرطان ریه کاربرد دارد.
آزمایش خلط: نمونه‌ای از خلط بیمار برای شناسایی سلول‌های سرطانی و وجود خون مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.

درمان سرطان ریه

اگر مبتلا به سرطان ریه باشید یا نزدیکانتان دچار شده باشند، حتما این سوال برایتان پیش می‌آید که سرطان ریه تا چه حد قابل درمان است؟ درمان سرطان ریه به عوامل مختلفی چون نوع تومور، محل درگیرشده، میزان گستردگی آن و وضعیت عمومی بیمار بستگی دارد. خوشبختانه در صورت تشیخص به موقع بیماری در مراحل اولیه و پیگیری روند درمان شانس بهبودی بسیار بالاتر است.
در مراحل پیشرفته‌تر بیماری، درمان سرطان ریه به کنترل بیماری و کاهش علائم کمک می‌کند. خوشبختانه پیشرفت در درمان بیماری سرطان‌ امیدواری‌هایی برای بیماران مبتلا ایجاد کرده است.
خلاصه ای از روش‌های درمان سرطان ریه عبارتند از:
جراحی: چنانچه سرطان ریه در مراحل اولیه تشخیص داده شود و محدود به بافت ریه باشد جراحی گزینه درمانی مناسبی است.
پرتو درمانی: در مواقعی که جراحی امکان‌پذیر نباشد یا به عنوان درمان تکمیلی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی با استفاده از پرتوها با انرژی بالا رادیوتراپی انجام می‌شود.
شیمی درمانی: در این روش درمان سرطان ریه، از ترکیبی از داروهای ضد سرطان برای از بین‌بردن سلول‌های سرطانی یا زمانی که سرطان به قسمت‌های دیگر بدن گسترش یافته استفاده می‌شود.
درمان هدفمند: در این روش به طور خاص سلول‌های سرطانی مورد هدف قرار داده می‌شوند و معمولاً برای سرطان‌های پیشرفته استفاده می‌شود.
ایمونوتراپی: در این روش درمان سرطان ریه سیستم ایمنی بیمار برای مبارزه با سلول‌های سرطانی تحریک می‌شود.
انتخاب روش درمان به تشخیص پزشک بستگی دارد و گاهی نیاز به ترکیبی از روش‌های فوق است.

کلام آخر اینکه با مشاهده علائمی مانند کاهش وزن بی‌دلیل، سرفه به‌ویژه همراه با خلط خونی و درد شدید قفسه سینه به پزشک مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام سرطان ریه شانس موفقیت درمان را افزایش می‌دهد و کیفیت زندگی بیمار را بهبود می‌بخشد.