فناوری‌هایی که حوزه‌ سلامت را تغییر خواهند داد (بخش دوم)

جسور، کنجکاو و مطلع باشید!

آیا می‌ترسید ربات‌ها شغل پرستاران، پزشکان و سایر متخصصان سلامت را تصاحب کنند؟ می‌ترسید که هوش مصنوعی ظرف چند سال دنیا را به کنترل درآورد؟ آیا در مورد کودکان و بزرگ‌سالان معتاد به واقعیت مجازی که در دنیای رؤیایی ناموجودشان این‌طرف و آن‌طرف می‌روند، کابوس می‌بینید؟ آیا از انجام آزمایش ژنتیکی می‌ترسید چون ممکن است روز مرگ شما را مشخص کند؟

این‌ها همه گزاره‌هایی نیمه راست، اخباری جعلی یا تصوراتی از ویران شهرهای خیالی است. با این‌ حال، همه‌ی این‌ها یک ویژگی مشترک دارند: ترس از دنیای ناشناخته‌ای که آینده نامیده می‌شود و آنچه ممکن است بر سر ما بیاورد.

اما هرچقدر آینده در حال حاضر ترسناک به نظر برسد، ما نمی‌توانیم توسعه‌ی فناوری را متوقف کنیم و دیر یا زود خواهیم فهمید که فناوری‌های دیجیتال مختلف، تمام بخش‌های زندگی ما را دگرگون کرده است؛ بنابراین، تکلیف ما در حال حاضر این است که شجاعانه با ترس‌های خود در مورد آینده روبرو شویم؛ با ذهن باز به فناوری‌ها روی بیاوریم و با دانش هرچه بیشتری برای جهان در حال تغییر آماده شویم. همراه با مداریو بمانید تا بیشتر با این فناوری‌ها آشنا شوید.

5. تریکوردر پزشکی

وقتی بحث گجت‌ها و راه‌حل‌های فوری در میان است، آرزوی بزرگ هر متخصص حیطه سلامت هم مطرح می‌شود: داشتن یک ابزار همه‌ فن‌ حریف و قادر مطلق که با آن بتوانید هر نوع بیماری را تشخیص داده و تجزیه‌ و تحلیل کنید. این دستگاه به‌عنوان تریکوردر پزشکی در فیلم پیشتازان فضا به نمایش درامد. در این فیلم وقتی دکتر مک‌کوی تریکوردر خود را برداشت و بیمار را اسکن کرد، این دستگاه قابل‌حمل، بلافاصله علائم حیاتی و بیماری‌ها را تشخیص داد.

با پیشرفت فناوری دنیای سلامت، ما اکنون در جهانی زندگی می‌کنیم که دستگاه‌های مشابه که زمانی فقط متعلق به داستان‌های علمی-تخیلی بودند، در دسترس قرار گرفته است! گجت Viatom CheckMe Pro یکی از چنین ابزارهایی است که به‌ اندازه‌ی یک کف دست است و می‌تواند نوار قلب، ضربان قلب، اکسیژن، دمای بدن، فشارخون و موارد دیگر را اندازه‌گیری کند! همچنین شرکت‌های دیگری نیز در حال کار بر روی دستگاه‌های مشابه هستند که علاوه بر اندازه‌گیری چندین پارامتر حیاتی، دوربین را برای پزشکی از راه دور در آن بگذارند. همچنین ابزار BioSticker از شرکت بیو اینتل (BioIntelliSense) که توسط سازمان غذا و داروی آمریکا تائید شده، با وجود ریز و باریک بودن، می‌تواند طیف وسیعی از پارامترها مانند تعداد تنفس، ضربان قلب، دمای پوست، وضعیت بدن، سطح فعالیت، وضعیت خواب، طرز گام برداشتن و سایر پارامترها را اندازه‌گیری کند.

اگرچه محصولاتی که در حال حاضر در دسترس‌اند، فاصله‌ی زیادی با تریکوردر سینمایی دارند، اما ما به‌ زودی به آنجا خواهیم رسید. به‌ عنوان‌ مثال میکروسکوپ‌های پرقدرتی در تلفن‌های هوشمند خواهید دید که نمونه‌گیری انجام می‌دهند و عکس‌های ضایعات پوستی را تجزیه‌ و تحلیل می‌کنند. حسگرها می‌توانند ناهنجاری‌های موجود در دی‌ان‌ای را پیدا کرده یا آنتی‌بادی‌ها و پروتئین‌های خاص را تشخیص دهند.

6. تعیین توالی ژنوم

کل «پروژه ژنوم انسانی» برای دولت ایالات‌متحده تقریباً 2.7 میلیارد دلار هزینه داشته است که مبلغ زیادی است. به‌ خصوص اگر در نظر بگیرید که در ژانویه 2017، غول حوزه‌ی توالی دی‌ان‌ای یعنی کمپانی ایلومینا (Illumina) از ماشین جدیدی رونمایی کرد که به گفته این شرکت «انتظار می‌رود روزی» کل ژنوم شما را با هزینه‌ی کمتر از 100 دلار توالی‌یابی کند. سال گذشته، مدیرعامل این شرکت بار دیگر تأکید کرد که ایلومینا هنوز در حال تلاش برای رسیدن این هدف است. این بدان معنی است که ممکن است آزمایش ژنتیکی برای شما ارزان‌تر از یک آزمایش خون عمومی تمام شود.

چنین آزمایشی پتانسیل بسیار زیادی دارد! شما می‌توانید اطلاعات ارزشمندی درباره حساسیت دارویی، عارضه‌های چندعاملی یا تک‌ژنی و حتی سابقه خانوادگی خود بشناسید. علاوه بر این، در حال حاضر زمینه‌های مختلفی وجود دارد که از مزایای تعیین توالی ژنوم استفاده می‌کنند، مانند نوتریژنومیکس که میدان تلاقی حوزه‌های تغذیه، رژیم غذایی و ژنوم‌ها است. برخی از شرکت‌ها رژیم‌های غذایی شخصی‌سازی‌شده را بر اساس کدهای ژنتیکی ارائه می‌دهند.

من (نویسنده) همچنین در آزمایش ژنتیکی اطلس بیومد(Atlas Biomed) شرکت کردم که بسیار آگاهی‌بخش بود. تحلیل‌های آن، علی‌رغم اینکه درک برخی از آن‌ها دشوار بود، راهکارهایی عملی ارائه می‌دهد. این آزمایش به من نشان داد که باید ویتامین‌های آ و ای و آهن بیشتری مصرف کنم و عدم تحمل لاکتوز، گلوتن یا الکلی ندارم. علاوه بر این، بیماری‌هایی را که من در معرض خطر ابتلا به آن‌ها هستم مشخص کرد.

7. انقلابی در توسعه دارو

در حال حاضر، فرایند تولید داروهای جدید بسیار طولانی و بسیار هزینه‌بر است. با این‌ حال، روش‌هایی برای بهبود توسعه دارو با روش‌های مختلف، از هوش مصنوعی گرفته تا کارآزمایی بالینی درون‌رایانه‌ای (این سیلیکو)، وجود دارد. چنین فناوری‌ها و رویکردهای جدیدی همین حالا و در سال‌های آینده نیز بر چشم‌انداز حوزه‌ی دارویی مسلط خواهند بود.

یکی دیگر از فناوری‌های نویدبخش مراقبت‌های سلامت، کارآزمایی‌های دارویی درون‌رایانه‌ای است. شبیه‌سازی‌های رایانه‌ای فردی که در تولید یا ارزیابی نظارتی یک محصول پزشکی استفاده می‌شود در حالیکه فهم تکنولوژیکی و بیولوژیکی فعلی اجازه‌ی انجام کارآزمایی‌های بالینی کاملاً شبیه‌سازی‌شده را نمی‌دهد، اما با اندام‌تراشه‌ها (ارگان‌های روی تراشه) که همین حالا هم مورد استفاده هستند، پیشرفت چشمگیری در این زمینه صورت گرفته است.

تصور کنید که می‌توانستیم هزاران داروی جدید بالقوه را روی میلیاردها مدل بیمار مجازی در عرض چند دقیقه آزمایش کنیم؟ ممکن است در آینده‌ی نزدیک به این مرحله برسیم.

8. فناوری نانو

ما در طلیعه‌ی عصر نانو پزشکی زندگی می‌کنیم. من معتقدم که نانوذرات و نانوابزارها به زودی به عنوان سیستم‌های دقیق انتقال دارو در بدن عمل خواهند کرد.

خیلی پیش از این و در سال 2014 محققان موسسه ماکس پلانک میکرو ربات‌هایی شبیه گوش‌ماهی طراحی کردند که در مایعات بدن شما شنا می‌کنند. قرص‌های کوچک و هوشمندی مثل کپسول‌های دوربین‌دار در حال حاضر برای معاینات روده‌ی بزرگ به روشی غیرتهاجمی و بیمارپسند استفاده می‌شوند.

فناوری نانو همچنین در قالب وصله‌های هوشمند در حال پیشرفت است. در نمایشگاه سی‌ای‌اس سال 2020 شرکت فرانسوی گرافیل وصله‌ی (پچ) هوشمند خود را نمایش داد که امکان نظارت مداوم بر زخم‌ها را فراهم می‌کند و حتی می‌تواند ترمیم زخم را تحریک کند.

با تکامل این فناوری، شاهد نمونه‌های عملی‌تر فناوری نانو در پزشکی خواهیم بود. کپسول‌های دوربین‌دار آینده حتی می‌توانند نمونه‌های بیوپسی را برای تجزیه‌وتحلیل بیشتر بردارند و کپسول‌های دارای کنترل از راه دور می‌توانند چشم‌انداز جراحان نانو را به واقعیت تبدیل کنند.

9. رباتیک

یکی از هیجان‌انگیزترین و پرشتاب‌ترین ‌زمینه‌های حوزه‌ی سلامت، رباتیک است. دامنه‌ی پیشرفت‌های این حوزه از ربات‌های همراه تا ربات‌های جراح و ربات‌های دارویی (فارماربات‌ها)، ربات‌های ضدعفونی‌کننده یا پیرااسکلت (اسکلت بیرونی) را در برمی‌گیرد.

برنامه‌های کاربردی بی‌شماری برای این لباس‌های علمی-تخیلی وجود دارد از کمک به پرستاران در بلند کردن بیماران مسن گرفته تا کمک به بیماران آسیب نخاعی.

ربات‌های هم‌نشین برای کمک به کاهش احساس تنهایی، درمان مسائل بهداشت روان یا حتی کمک به کودکان مبتلا به بیماری مزمن نیز جای خود را در مراقب‌ها دارند. به‌عنوان‌مثال، ikki که متعلق به یک استارتاپ استرالیایی است به کودکان مبتلا به بیماری‌های مزمن کمک می‌کند تا داروها، دما و میزان تنفس خود را کنترل کنند و همزمان، با پخش موسیقی و داستان با این کودکان همراهی می‌کند.

10. چاپ سه‌بعدی

چاپ سه‌بعدی می‌تواند در تمام زمینه‌های مراقبت‌های سلامت شگفتی‌ خلق کند. اکنون می‌توانیم از بافت‌های بیولوژیکی، اندام مصنوعی، قرص، رگ‌های خونی پرینت بگیریم. در نوامبر 2019، محققان موسسه پلی‌تکنیک رنسیلیر در نیویورک، روشی را برای چاپ سه‌بعدی پوست زنده به همراه رگ‌های خونی ایجاد کردند. این پیشرفت برای پیوند پوست به قربانیان سوختگی بسیار حیاتی است.

صنعت داروسازی نیز از این فناوری بهره می‌برد. داروهای چاپ سه‌بعدی مورد تأیید سازمان غذا و دارو از سال 2015 واقعیت پیدا کرده است و محققان اکنون در حال کار بر روی «پلی پیل‌های» پرینت سه‌بعدی هستند. این‌ها حاوی چندین لایه دارو هستند تا به بیماران در پایبندی به برنامه درمانی خود کمک کنند.

منبع: medicalfuturist