ویار چیست و چه ارتباطی با جنسیت جنین دارد؟
اگر تابهحال تجربه بارداری داشتهاید یا در اقوام و نزدیکانتان خانمی باردار بوده، احتمالاً متوجه شدهاید که ناگهان میل و هوسی شدید نسبت به غذایی خاص مانند بستنی و خیارشور پیدا میکند یا برعکس، غذایی که تا مدتی پیش جزء علاقهمندیهای همیشگیاش بوده ناگهان برایش غیرقابل تحمل میشود و تا مدتها نسبت به آن بیمیل میشود. این تغییرات در تمایل و تنقر از غذا در خانمهای باردار که به آن ویار بارداری میگویند، یکی از پدیدههای جالب و گاهی گیجکننده دوران حاملگی است که بسیاری از زنان آن را تجربه میکنند. اما علت بیزاری از غذا در دوران بارداری چیست؟ آیا صرفاً یکی از علائم بارداری است یا نشاندهنده کمبود یا نیاز غذایی ویژهای در این دوران است؟ در این مطلب از مداریو ضمن بررسی دلایل ویار حاملگی راهکارهایی برای مدیریت بهتر این تجربه دوران بارداری میپردازیم.
ویار چیست؟
ویار حاملگی یکی از علائم طبیعی در دوران بارداری است که خیلی از خانمهای باردار بویژه در سه ماهه اول بارداری آن را به شکل هوسهای شدید یا بیزاری غذایی در بارداری تجربه میکنند. فرقی ندارد که به شکل طبیعی حامله شوید یا بارداری با کمک IVF انجام شده باشد، در هر صورت دچار ویار میشوید و تمایل غیرمنتظره و شدیدی به انواع خاصی از خوراکیها حتی مواد غیرغذایی پیدا میکنید.
تغییرات هورمونی و افزایش سطح هورمونهای بارداری بدنبال مثبت شدن جواب آزمایش بتا بارداری از اصلی ترین دلایل ویار بارداری است. همچنین حس چشایی و بویایی در این دوران خصوصاً در اوایل بارداری تغییر پیدا میکند که حساسیت زیادی به بو و طعم در مادر ایجاد میکند که بر تمایلات غذایی نیز بیتاثیر نیست.
باید به این نکته هم اشاره کرد که تمایلات و هوسهای غذایی در تمامی زنان به یک شکل تجربه نمیشود و تا زمانی که باعث آسیب به سلامت مادر و جنین نشود معمولاً نگرانکننده نیست. گاهی علائم ویار در برخی زنان میتواند فراتر از یک واکنش طبیعی باشد که ممکن است نشان از کمبود ماده مغذی باشد. به عنوان مثال برخی خانمهای باردار میل به ماده غیرخوراکی مثل گچ، خاک، مهر نماز، گچ دیوار، سفال، یخ و.... پیدا میکنند. این تمایلات غیرمعمول به مواد غیرخوراکی که پیکا نام دارد معمولاً به کمبود مواد معدنی مانند روی یا آهن در مادر نسبت داده میشود. در چنین شرایطی باید حتماً به پزشک یا متخصص تغذیه مراجعه کنید تا بررسیهای بیشتر صورت گیرد تا به سلامت مادر و جنین آسیبی وارد نشود.
ویار بارداری از چه زمانی شروع میشود و تا کی ادامه دارد؟
زمان شروع ویار حاملگی در همه زنان به یک شکل نبوده و از فردی به فرد دیگر متفاوت است. در بیشتر خانمهای باردار علائم معولاً سه ماهه اول بارداری شروع شده، در سه ماهه دوم به اوج میرسد و در انتهای ماه ششم کم کم از بین میرود.
با این حال برخی خانمها تا پایان این دوران علائم ویار را تجربه میکنند. چنانچه علائم تنفر غذایی در بارداری شدید باشد و برای مدت زیادی طول بکشد و مانع غذاخوردن شود ممکن است نیاز به درمانهای پزشکی باشد.
شایعترین انواع ویار در زنان باردار
زمان شروع ویار بارداری معمولاً در سه ماهه اول حاملگی است و در همه زنان به یک شکل تجربه نمیشود. در حالیکه غذایی برای یک خانم باردار میتواند غیرقابل تحمل باشد، خانم دیگری همان غذا را با میل زیاد و ولع میخورد. برخی از این تفاوتها میتواند ناشی از عوامل فرهنگی و محیطی نیز باشد. رایجترین انواع ویار در بارداری عبارتند از:
- غذاهای شورمانند چیپس و پفک
- غذاهای ترش مانند ترشیجات، لواشک و آلوچه
- غذای شیرین مانند انواع شکلات و بستنی
- ویار کربوهیدراتهای نشاستهای مانند ماکارونی
- فست فود مانند پیتزا، سیب زمینی سرخکرده
- ویار مواد غیرخوراکی مانند یخ و خاک رس
محصولات لبنی، گوشت و فرآوردههای گوشتی، ماهی و غذاهای دریایی، غذاهای تند و پرادویه و سرخکردنیها نیز از جمله رایجترین بیزاری غذا در بارداری هستند.
توجه داشته باشید که رژیم غذایی در دوران بارداری باید سالم باشد. تمایل به مصرف غذاهای ناسالم حاوی مقادیر بالایی از نمک و چربی در دوران بارداری منجر به بروز مشکلاتی مانند افزایش غیرمجاز وزن، دیابت بارداری و سایر مشکلاتی میشود که عوارض آن تا بعد زایمان هم ادامه پیدا میکند. در صورت داشتن ویار در بارداری به شکل هوسهای غذایی ناسالم حتما به متخصص تغذیه مراجعه کنید.
علائم ویار در بارداری
تغییرات هورمونی در دوران بارداری باعث بروز علائم ویار حاملگی میشود. این علائم در همه زنان یکسان نبوده و در برخی به شکل تنفر از غذا در بارداری و در برخی دیگر با هوس شدید به خوردن غذایی خاص ظاهر میشود. تمایل غیرمنتظره و شدید به انواع خاصی از خوراکیها حتی مواد غیرغذایی نیز از علائم ویار است.
سایر علائم بیزاری غذایی در حاملگی عبارتند از:
- افزایش یا کاهش اشتها
- تمایل به خوردن غذایی خاص
- بیمیلی و تنفر از غذا در بارداری
- حساسیت شدید به بو و طعم غذا
- احساس تغییر در طعم غذا
- میل به خوردن مواد غیرخوراکی مانند یخ
- تهوع و استفراغ
با گذشت زمان سطح هورمونها به حالت عادی برمیگردند و خیلی از انواع ویار بارداری فروکش میکنند.
دلیل ویار در بارداری
یکی از اصلیترین دلایل ویار حاملگی تغییرات هورمونی ناشی از بارداری است که به طور طبیعی در خانمها اتفاق میافتد. هورمونها روی حس بویایی و چشایی اثرگذار بوده که باعث تغییر در تمایلات غذایی نیز میشوند. بعضی خانمهای باردار از فاصله دور هم بوها را متوجه شده و همین مساله باعث بیزاری از غذا در بارداری میشود.
در برخی موارد هم عوامل فرهنگی و محیطی نیز میتواند بر هوسها و تنفر غذایی در بارداری تاثیرگذار باشد. بطوریکه زنان باردار هوس خوردن غذاهایی را دارند که که در فرهنگ یا منطقه زندگی آنها محبوب و رایج است.
ویار همچنین میتواند نشاندهنده نیاز بدن به مواد مغذی خاصی باشد. مثلاً هوس کردن غذاهای شور مثل خیارشور راهی برای تنظیم تعادل الکترولیتها در بدن است. همچنین میل به گوشت و لبنیات میتواند به این معنی باشد که نیاز به آهن و کلسیم بالاست.
پیشگیری از ویار در بارداری
همانطور که پیشتر گفته شد تغییرات هورمونی مهمترین علت ویار در بارداری است که به شکل طبیعی در بیشتر زنان باردار اتفاق میافتد و نمیتوان به طور کامل از آن پیشگیری کرد. تنها با راهکارهایی میتوان علائم را کنترل و از شدت آن کاست.
اجتناب از غذاهایی با بوی قوی، مصرف میانوعدههای سالم، کوچک و متناوب که باعث جلوگیری از گرسنگی شده و سطح قند خون را کنترل میکنند، استفاده از تهویه مناسب در آشپزخانه، مصرف مکملهای دوران بارداری که کمبودهای ناشی از مواد مغذی را جبران میکنند از جمله راهکارهایی مناسب برای پیشگیری از ویار بارداری و کاهش علائم است.
چنانچه هوسهای ناسالم غذایی دارید باید از جایگزینهای مناسبی استفاده کنید و از مصرف غذاهای پرکالری اجتناب کنید. به عنوان مثال به جای مصرف چیپس که حاوی اسیدهای چرب ناسالم است میتوان از آجیلهای بدون نمک استفاده کرد.
شناسایی و دوری کردن از عواملی که باعث تشدید تنفر غذایی در بارداری میشوند مانند برخی بوها و غذاهای خاص از جمله روشهای مناسب برای پیشگیری از ویار حاملگی است.
ویار جنین پسر و دختر
باورهای زیادی در مورد نوع هوس های غذایی در بارداری با جنسیت جنین وجود دارد که بیشتر زمینه فرهنگی دارند. با این حال از لحاظ علمی ویار جنین دختر و پسر به شکل قطعی ثابت نشده است.
طبق باورهای قدیمی در ویار بارداری دختر، مادر میل به خوردن غذاها و مواد خوراکی شیرین مانند انواع شیرینی و شکلات دارد. همچنین تمایل به مصرف مواد لبنی مانند شیر و ماست و مواد غذایی ترش به ویار جنین دختر نسبت داده میشود.
در ویار بارداری پسر هم مادر بیشتر هوس خوراکی های شور مانند چیپس و پفک دارد. همچنین تمایل به مصرف گوشت قرمز از نشانههای ویار جنین پسر است.
اما همانطور که گفته شد باورهای مربوط به ویار بارداری و جنسیت جنین بیشتر مربوط به تجربیات شخصی و مسائل فرهنگی است.
همچنین اگر این پرسش برایتان مطرح میشود که ویار دختر زودتر شروع میشه یا پسر باید گفت به لحاظ علمی ارتباطی بین زمان شروع ویار بارداری و جنسیت جنین وجود ندارد و بیشتر تحت تاثیر تغییرات هورمونی و شدت حساسیت مادر بستگی دارد. طبق باورهای عامیانه ویار جنین دختر زودتر شروع میشود و شدت آن هم بیشتر است.
کلام آخر اینکه ویار بارداری معمولاً یک علامت طبیعی در اکثر خانمهای باردار است و نیازی به نگرانی ندارد، مگر اینکه تمایل به مواد غیرغذایی یا تغییرات شدید در الگوی غذایی مادر ایجاد شود که ممکن است تهدیدی برای سلامت مادر یا جنین باشد. در چنین شرایطی باید با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کرد.
توجه!
مخاطب گرامى اين مطلب صرفاً جنبه آموزشى دارد و جايگزينى براى تشخيص و درمان پزشكتان نيست. هرگز عمل به توصيه پزشكتان را به تاخير نيندازيد و تغييرى در برنامه درمانیتان ايجاد نكنيد.
