حاملگی پوچ یا بدون جنین چیست؟
یکی از زیباترین لحظات زندگی هر زوج پدر و مادر شدن است که با امید و انتظار شیرینی برای تولد فرزند همراه است. اما گاهی در دوران بارداری مشکلاتی بوجود میآید که روند طبیعی این دوران را مختل کرده و منجر به سقط جنین و عوارض دیگر میشود. یکی از این مشکلات که در این دوران ممکن است با آن مواجه شوید بارداری پوچ است. شرایطی که ساک حاملگی شکل میگیرد، اما خالی است و جنینی درون آن وجود ندارد. در این مطلب از مداریو به بررسی دلایل حاملگی پوچ، علائم و روشهای درمان آن خواهیم پرداخت.
حاملگی پوچ چیست؟
حاملگی پوچ یا Blighted Ovum نوعی از بارداری است که مشابه با فرایند بارداری طبیعی، تخمک بارور شده در داخل دیواره رحم کاشته میشود، لانه گزینی انجام میشود، تست بارداری بتا مثبت است، اما ناگهان متوجه میشوید رشد جنین متوقف شده است یا اصلاً رشد نکرده است و بارداری به پایان میرسد.
به بیان سادهتر در بارداری پوچ علائم اولیه بارداری مانند تشکیل ساک حاملگی و افزایش هورمون hCG مشاهده میشود اما به دلیل تشکیل نشدن جنین یا توقف رشد آن، بارداری در همان مراحل اولیه خاتمه مییابد و در سونوگرافی یک کیسه بارداری خالی دیده میشود. واژه "پوچ" به خالی بودن ساک حاملگی اشاره دارد به همین دلیل به آن حاملگی بدون جنین یا آمبریونیک نیز میگویند.
علائم بارداری پوچ چیست؟
علائم حاملگی بدون جنین در ابتدا شبیه به علائم اولیه بارداری طبیعی و سالم است. یعنی تست بارداری به دلیل افزایش سطح hCG مثبت است، مادر احساس حالت تهوع و حساسیت پستانها را تجربه میکند، کیسه بارداری و جفت ممکن است تا حدودی رشد کنند، حتی در برخی زنان علائم ویار حاملگی شروع شده، اما با گذشت زمان نشانههای بارداری ناپدید شده و علائمی ظاهر میشوند که نشاندهنده توقف رشد جنین یا عدم تشکیل جنین است. برخی از علائم حاملگی پوچ عبارتند از:
- خونریزی واژینال: در ابتدا به شکل خونریزی خفیف و لکه بینی است اما به مرور شدیدتر میشود.
- احساس درد و گرفتگی در شکم: انقباضات و گرفتگی در پایین شکم بویژه اگر با خونریزی همراه باشد یکی از علائم حاملگی پوچ است.
- ناپدید شدن علائم بارداری: به دلیل کاهش هورمون بارداری علائمی مثل تهوع صبحگاهی نیز کاهش مییابد.
- خالی بودن ساک حاملگی: کوچک شدن و خالی بودن کیسه بارداری همراه با پایین بودن hCG که از طریق سونوگرافی و آزمایش خون انجام میشود از دیگر علایم بارداری پوچ است.
دلیل حاملگی بدون جنین چیست؟
اصلیترین دلیل حاملگی پوچ مشکلات کروموزومی یا ژنتیکی در تخمک یا اسپرم است که منجر به تقسیم سلولی غیرطبیعی تخمک بارور شده میشود. این مساله باعث میشود که جنین تشکیل نشود یا اینکه رشدش در همان مراحل ابتدایی متوقف شود.
کیفیت پایین تخمک و اسپرم نیز باعث میشود که لقاح به درستی انجام نشده و توانایی تشکیل جنین سالم وجود نداشته باشد. سن بالای مادر در بارداری، عفونتهای شدید درمان نشده در اوایل بارداری، عوامل محیطی و سبک زندگی ناسالم از جمله عوامل موثر بر کیفیت اسپرم و تخمک و در نتیجه دلایل حاملگی پوچ هستند.
بروز این نوع حاملگی در خیلی از موارد علت مشخصی ندارد و خوشبختانه خیلی از خانمها با سابقه این نوع حاملگی اغلب میتوانند بارداریهای سالمی در آینده داشته باشند.
تشخیص بارداری پوچ
تشخیص حاملگی پوچ معمولاً در سه ماهه اول بارداری و از طریق بررسی علائم، روشهای آزمایشگاهی مانند اندازهگیری سطح هورمون hCG و سونوگرافی جهت مشاهده ساک حاملگی انجام میشود.
هورمون بارداری یا hCG تنها در صورت بارداری تولید میشود و در ابتدای بارداری حدود هفته های 8 تا 10 بارداری به بیشترین میزان میرسد. چنانچه میزان این هورمون کم شود یا ثابت باقی بماند این نشانهها میتواند به تشخیص بارداری پوچ کمک کند. پزشک برای اطمینان بیشتر ممکن است سطح این هورمون را مجدد اندازهگیری کند. همچنین برای رد سایر مشکلات احتمالی از جمله بارداری مولار یا حاملگی خارج از رحم ممکن است نیاز به بررسیهای بیشتر باشد.
از بین روشهای نامبرده سونوگرافی ترانس واژینال اصلیترین روش تشخیص حاملگی پوچ است. زمانی که سونوگرافی کیسه بارداری خالی و کوچکتر از اندازه طبیعی را نشان دهد حاملگی بدون جنین تایید میشود.
درمان حاملگی پوچ
درمان بارداری پوچ به منظور تخلیه جنین انجام میشود. روشهای درمانی در هر خانمی مجزاست و بستگی به شرایط و مدت زمان گذشته از بارداری دارد. در برخی از زنان جنین به طور خودبخودی و بدون هیچ گونه مداخلهای سقط میشود.
چنانچه سقط به شکل طبیعی انجام شود پزشک از طریق انجام سونوگرافی شرایط را تحت نظر خواهد داشت. اما اگر سقط به شکل طبیعی پیش نرود با مصرف داروهایی که باعث انقباض رحم میشود به خروج بافت میانجامد. در مواردی هم که نیاز به تخلیه سریع باشد درمان حاملگی پوچ به شیوه سقط با کورتاژ انجام میشود.
تفاوت بارداری پوچ با مولار در چیست؟
بارداری مولار و پوچ هر دو انواعی از بارداری هستند که منجر به سقط جنین در مراحل ابتدایی میشوند اما از نظر ویژگی و علت با هم تفاوتهایی دارند. در حاملگی پوچ به علت اختلالات کروموزومی یا کیفیت پایین تخمک و اسپرم جنین تشکیل نمیشود یا رشدش در مراحل ابتدایی متوقف میگردد. حاملگی مولار که نوع نادری از بارداری است بیشتر به این علت رخ میدهد که به جای جنین تودهای گوشتی شکل و غیرطبیعی به نام مول شروع به رشد میکند.
علائم بارداری مولار نیز همانند نوع پوچ مشابه بارداری طبیعی است اما بعد از مدتی علائم غیرطبیعی مشابه با علائم سقط خودبخودی مانند خونریزی ظاهر میشوند که نشان از غیرطبیعی بودن بارداری دارد.
در صورت تشخیص هر دو شکل این بارداریها باید بافت جنین هرچه سریعتر از بدن مادر خارج شود تا از بروز عوارض جدیتر پیشگیری شود.
کلام آخر اینکه حاملگی پوچ از دلایل رایج سقط جنین در سه ماهه اول بارداری است و از نظر روانی تأثیر عمیقی بر زنان دارد. علائم این نوع بارداری ممکن است تا زمان انجام سونوگرافی مشخص نشود. بنابراین در صورت مشاهده خونریزی یا درد غیرطبیعی هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید.
توجه!
مخاطب گرامى اين مطلب صرفاً جنبه آموزشى دارد و جايگزينى براى تشخيص و درمان پزشكتان نيست. هرگز عمل به توصيه پزشكتان را به تاخير نيندازيد و تغييرى در برنامه درمانیتان ايجاد نكنيد.
