چرا پزشکان بیش از حد داروهای شبه مخدر را تجویز می‌کنند؟ پرونده الکترونیک سلامت و قدرت بازدارندگی؟!
چگونه می‌توان پزشکان را وادار به تغییر رفتار کرد
آیا اعتماد عمومی مردم نسبت به پزشکان کم شده است؟ بی‌اعتمادی نسبت به پزشکان خبری است که ممکن است واقعیت داشته باشد یا نداشته باشد اما قطعاً در سال‌های اخیر بحث‌های زیادی در مورد قضاوت‌های اشتباه پزشکان در زمینه‌های مختلف صورت گرفته است.
در سال 2018، توجه ویژه‌ای به نقش پزشکان در بحران اعتیاد و اوردوز مواد مخدر در ایالات‌متحده شد. با وجود اعتقاد به این‌که بحران داروهای شبه مخدر (مواد افیونی یا اپیوئید) فوق‌العاده پیچیده است و نمی‌تواند یک دلیل منفرد و ساده داشته باشد؛ اما رفتار پزشکان نقش مهمی در پیشرفت این بحران داشته و همچنان نقشی اساسی در سرنوشت آن خواهد داشت.
بدون شک تنها پزشکان مقصر بحران مواد مخدر نیستند اما وجود الگویی از تجویز بیش‌ازحد این داروها صحت دارد. تجویز زیاد دلایل پیچیده و سیستمیک دارند و این مسئله که «تقصیر» کیست، نباید کانون توجه این بحث‌ها باشد.
همچنین می‌توان شباهت‌هایی بین تجویز فراوان شبه مخدرها و دیگر خطای نسبتاً رایج پزشکان یعنی تجویز بیش‌ازحد آنتی‌بیوتیک‌ها مشاهده کرد. پس چرا پزشکان برخی از داروها را بیش‌ازحد تجویز می‌کنند؟
-
اصرار بیماران
پزشکان اغلب برای تجویز آنتی بیوتیک از سوی بیماران تحت فشار قرار می‌گیرند و این فشار را دلیل اصلی تجویز مکرر آنتی بیوتیک برای بیماری‌هایی که به آنتی‌بیوتیک پاسخ نمی‌دهند، می‌دانند. همین پدیده، یعنی فشار از سوی بیماران، احتمالاً بخشی از انگیزه‌ی تجویز غیرضروری یا بیش‌ازحد شبه مخدرها نیز باشد.
-
فشار شبکه‌های اجتماعی
پزشکان نسبت به رفتارهای دیگر اعضای شبکه و گروه اجتماعی که به آن تعلق دارند، حساس‌اند. به همین دلیل، شاهد تصمیمات و رفتارهای بسیار مشابه پزشکان در شبکه‌های اجتماعی خاص هستیم. این پدیده در نتیجه‌ی مطالعات درخشان انجام‌شده در دهه 1970 آشکار شد. این مطالعات پدیده‌ای به نام «واریاسیون‌های ناحیه‌ی کوچک» در حوزه‌ی مراقبت‌های سلامت را شناسایی کرد. این پدیده به این واقعیت اشاره دارد که پزشکان در جوامع مشابه، تصمیمات درمانی را بر اساس عادت‌ها و عملکردهای کسانی که در مجاورت آن‌ها هستند، اتخاذ می‌کنند. این مطالعات نشان می‌دهد که رفتار پزشک تحت تأثیر سیگنال‌های اجتماعی است و همیشه تحت تأثیر شواهد، بهترین رویه‌ها یا دستورالعمل‌ها نیست. به احتمال زیاد الگوهای تجویز آنتی‌بیوتیک و شبه مخدرها به طور مشابه تابع همین امر است.
-
آموزش ضعیف از مفهوم درد
در مورد تجویز بیش‌ازحد شبه مخدرها، دلایل دیگری وجود دارد. ادراکی که پزشکان از مفهوم درد دارند در وابستگی بیش‌ازحد پزشکان به شبه مخدرها برای کنترل درد مزمن، نقش دارد. این نوع رویکرد احتمالاً به وضعیتی منجر شده که در آن انتظار می‌رود هر بیماری با ناراحتی بالاتر از سطح خفیف با قرص درمان شود و هدف نهایی این است که دردی نداشته باشد. تلاش برای انجام این کار اغلب منجر به تجویز بیش‌ازحد شبه مخدرها می‌شود. پزشکان آموزش ضعیفی در زمینه‌ی مدیریت درد دارند و وقت یا انگیزه‌ی لازم برای ارزیابی ضرورت تجویز داروی مسکنی با خواص اعتیادآور را ندارند.
-
اورژانس
در بخش اورژانس، یعنی همان‌جایی که منشأ بسیاری از نسخه‌های داروهای شبه مخدر است، پزشکان اغلب وقت کمی برای ارزیابی درد بیماران و درک خطر وابستگی و اعتیاد آن‌ها دارند. در حقیقت، پزشکانِ بخش اورژانس معمولاً برای ویزیت تعداد هر چه بیشتری از بیماران تحت فشار شدید قرار دارند و اغلب بر اساس تعداد بیمارانی که ویزیت می‌کنند ارزیابی می‌شوند. همچنین از بیماران خواسته می‌شود هنگام ترک بخش اورژانس، فرم‌های رضایت سنجی را پر کنند؛ این فرم‌ها شامل سؤالاتی در این مورد است که آیا احساس می‌کنند به درد آن‌ها پرداخته شده و دردشان رفع شده است یا نه. ازآنجایی‌که پزشکان تا حدی بر اساس امتیازات کسب شده در این نظرسنجی‌ها ارزیابی می‌شوند، این سؤالات انگیزه‌ای برای تجویز بیشتر مسکن‌های قوی است. همه‌ی این عوامل شرایطی را فراهم کرده‌اند که تجویز بیش‌ازحد داروهای شبه مخدر را موجب می‌شود.
-
تشویق شرکت‌های دارویی
شرکت‌های دارویی بر رفتار پزشکان تأثیر می‌گذارند. بسیاری از پزشکان، از تولیدکنندگان داروهای شبه مخدر هدایا و پرداخت‌هایی دریافت می‌کنند و این احتمال تجویز این داروها برای بیمارانشان را افزایش می‌دهد.
برای حل این مشکل، دوره‌های آموزشی برای پزشکان که دستورالعمل‌ها و قوانین مربوط به تجویز داروهای شبه مخدر و روش‌های جایگزین مدیریت درد را آموزش دهد ضروری است. اگرچه این برنامه‌ها تأثیرات مثبتی بر دانش، آگاهی و رفتارهای کوتاه‌مدت دارند، اما معمولاً رویکردهای صرفاً آموزشی تأثیر محدودی دارند.
به همین ترتیب، تغییر دستورالعمل‌های پزشکی لازم اما ناکافی است. تغییر در دستورالعمل‌ها، حداقل در کوتاه‌مدت توجه پزشکان را به خود جلب می‌کند و می‌تواند آن‌ها به این مسئله آگاه کند.
به نظر می‌رسد پرونده‌ی الکترونیکی سلامت و نسخه الکترونیک (نسخ آنلاین) می‌توانند برای کاهش نسخه‌های شبه مخدرها مؤثر باشد. از جمله‌ی این تلنگرها: وقتی پزشک برای بیماری داروهای شبه مخدر تجویز کند، پرونده‌ی الکترونیک ابتدا دوزهای پایین را در فرم پیشنهاد می‌کند یا برای بیمارانی که مصرف شبه مخدرهای قبلی نتوانسته درد آن‌ها را برای مدت طولانی تسکین دهد، دوزهای کاهش‌یافته ارائه می‌شود.
منبع: psychologytoday
